СОРБОН

Аллоҳнинг яратган махлуқотларини ичида Аллоҳга енг кўп итоат қилувчилари фаришталардир. Аллоҳ таоло улар хақида шундай дейди:    (Фаришталар) Чарчамасдан кечаю-кундуз Аллоҳга тасбеҳ айтадилар». Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам- дедилар: “Аллоҳнинг шундай фаришталари борки, улар Аллоҳни зикр қилаётган бандаларни излаб кўчаларда юрадилар. Агар Аллоҳни зикр қилаётган қавмни топсалар: “Қидириб юрган нарсаларингизга келинглар” …

«Осмонлар ва Ердаги барча жониворлар ва фаришталар ҳам кибр-ҳаво қилмаган ҳолларида ёлғиз Аллоҳга сажда қилурлар. Улар устиларидаги (уларни кузатиб турган) Парвардигорларидан қўрқурлар ва фақат ўзларига амр етилган ишларнигина қилурлар». Наҳл сураси, 49-оят. Уҳуд жанги куни мушриклар Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам- тарафга қараб юзланди. У зот -саллаллоҳу алайҳи васаллам-ни ҳар-хил йўллар …

Жаннатнинг ҳам, дўзахнинг ҳам фаришталари бордир. Дўзахнинг қўриқчиси Молик исмли фариштадир. Аллоҳ таоло дўзах аҳли хақида шундай деди:   «Улар (дўзах ходими бўлган фариштага) «Эй Молик, Парвардигоринг бизларга Ўз ҳукмини қилсин (яъни тезроқ жонимизни олcин, бизлар бу азобдан қутулайлик»), деб нидо қилганларида, у «Албатта сизлар (мана шу азобда мангу) тургувчидирсизлар», деди». …

«Ким Оллоҳга ва унинг фаришталарига, пайғамбарларига, Жаброил ва Микоилга душман бўлса, бас, албатта Оллоҳ (бундай) кофирларга душмандир». Бақара сураси 98-оят. Абдуллоҳ ибн Салом мусулмон бўлишидан аввал яҳудий еди. Бир куни боғида ишлаб турган вақтида Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам-нинг Мадина шаҳрига етиб келганларини ешитиб қолди. У Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам- ҳузурларига …

Жаброил -алайҳис-салом- Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам-нинг ҳузурларига келиб: “Бадр жангида қатнашган кишиларни қандай кишилар деб биласизлар?” – деди. Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам-: “Мусулмонларнинг энг яхшилари (деб биламиз)”, – дедилар. Жаброил -алайҳис-салом-: “Биз фаришталар ҳам Бадр жангида қатнашганларни энг яхшиларимиз деб биламиз,” – деди. Абу Лаҳаб замзам ёнида ўтириб Бадр жанги …

Ҳаё фаришталарнинг хулқларидан бири бўлиб, улар ҳам одамлардек ҳаё қиладилар. Оиша -розияллоҳу анҳа- дедилар: “Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам- бир куни уйда сонлари ёки болдирлари очиқ ҳолатда ўтирган едилар Абу Бакр -розияллоҳу анҳу- киришга изн сўрадилар. Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам- ўтирган ҳолатларида киришга изн бердилар ва суҳбат қилиб ўтирдилар. Кейин Умар …

Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам- шундай марҳамат қилганлар: «Ким илм талабида йўлга чиқса, Аллоҳ унинг жаннатга бўлган йўлини осон қилиб қўяди». Аллоҳ таоло инсонларни бир-биридан фарқли, айримларини афзал қилгани каби, бази фаришталарни ҳам бошқаларидан афзал қилгандир. Банданинг тақвоси ва иймони қанча зиёда бўлса, Аллоҳнинг ҳузурида шу қадар фазилатли бўлади. Бир куни …

«Есланг, (ей Пайғамбар), Биз фаришталарга Одамга тазим қилинг, дейишимиз билан  саждага егилдилар. Фақат Иблис кибр ва ор қилиб — кофирлардан бўлди». Бақара сураси, 34- оят. Аллоҳ таоло фаришталарни инсондан олдин яратди ва ўзига итоат қилмоқни уларнинг табиати қилиб қўйди. Аллоҳ инсонни яратмоқчи бўлганда, фаришталарга: “«Мен Ерда (Одамни) халифа қилмоқчиман”, – …

Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам- шундай марҳамат қилдилар: «Фаришталар ит ва сурат бор уйга кирмайди». (Бухорий ривоят қилган). Мана шунинг учун ит боқиш мумкин емас, фақат қўриқчилик каби қаттиқ зарурат бўлганда боқиш мумкин бўлади. Жаброил -алайҳис-салом- Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам-га бир вақт келмоқни вада қилган еканлар. Ўша вақт бўлипти-ю, Жаброил -алайҳис-салом- …

«Агар сизлар менинг ҳузуримдан чиққанларингиздан кейин ҳам ҳузуримда бўлган ҳолатда давом етсангизлар еди, фаришталар сизларнинг уйларингизга зиёрат қилиб борар едилар».(Термизий ривоят қилган). Росулуллоҳ -саллаллоҳу алайҳи васаллам- бир куни ушбу воқеани ҳикоя қилиб бергандилар: «Бир киши ўзининг бошқа бир қишлоқда яшайдиган биродарини зиёрат қилмоқ учун йўлга чиқди. Аллоҳ таоло бу киши …