Madaniyat

Bolami asab sistemasp tugilish davrida morfologik va funksional jihatdan hali butunlay takomillashmagan buladi. Yangi tug’ilgaida bosh miya uzini ogirligi va hajmi jihatdan eng rivojlapgap azo xisoblaiadm. Chaqaloq bolaning bosh miyasini ogirligi katgalarga qaraganda nisbatan katta, 350- 380 grammni yoki tana vaznini 1/9- 1/10 qismini :(9-10%) tashkil etadi. Bir yoshlik bo’lalarda …

1. Xondrodistrofiya yunon tilida «xondrion» – tog’ay, «trofiya» – ovqatlanish, umumiylashtirib aytganda tog’ayni ovqatlanishini buzilishi. Ushbu kasallikda togaydan rivojlanib kelayotgan suyak bo’yiga sekin o’sib, eniga esa o’sish /periostal suyak hosil bo’lishi jarayoni/ o’zgarmaydi. Kasallarni oyoq-qo’llari kalta, panjalari kvadrat shaklida bo’lib, kallasi katta, bel umurtqasida lordozi kuzga tashlanadi. 2. Suyaklarni tugma …

Pediatr faoliyatida vazn va buy ko’rsatgichlarining normadan o’zgarishi tez-tez uchrab turadigan xol. Buning zaminida nasliy, ekzogen (ovqatlanishni, kun tartibini, jismoniy va asabiy faoliyatni buzilishi, o’tkazilgan surunkalik kasalliklar, iklim o’zgarishi va boshqalar) yotishi mumkun. Bular vazn va buy ko’rsatgichlarini munosabatini o’zgarishiga olib kelishi mumkun. Ayrim paytlarda yangi tug’ilgan chaqaloqni bo’yi normada …

Bolalar organizmi – kattalar organizmining kichiklashtirilgan nusxasi emas, aksincha o’ziga xos anatomik va fiziologik xususiyatlariga ega bo’ladi. Bola organizmi muttasil o’sib, rivojlanishda bulgani sababli, bu xususiyatlar bolalik davrlarida uzluksiz o’zgarib turadi. Bola har bir yoshiga o’ziga xos morfologik va fiziologik, hamda psixologik holatda bo’ladi. Shu sababli, uning organizmi xususiyatlarini baholashda …

Kindik kesilib bola onadan ajragan vaqtdan ikkinchi katta davr – boshlanadi. Shaxsiy bolalik davri, bolaning neonatal – chaqaloklik davridan boshlanadi. Bu bolaning tug’ilgan yoki qindigi kesilgan vaqtdan boshlanib, to’lik 4 hafta yoki 28 kungacha bo’lgan vaqtni o’z ichiga oladi. Bu davr o’z navbatida erta va kechki neonatal davrchalariga bo’linadi. Erta …

Rosululloh -sallallohu alayhi vasallam- aytdilar: «Madinaning (kirish) ko’chalarida farishtalar bor, vabo ham dajjol ham Madinaga (aslo) kira olmaydi». (Buxoriy rivoyati). Bir kuni Madina ko’chalaridan birida Abu Bakr roziyallohu anhu- Hanzala -roziyallohu anhu-ni uchratib qoldilar. Hanzala -roziyallohu anhu- juda g’amgin, qayg’uda edi. Abu Bakr -roziyallohu anhu-: “Ey Hanzala, tinchlikmi, xafa ko’rinasan?”, …

Rosululloh -sallallohu alayhi vasallam- aytdilar: “Qaysi biringiz bir joyda namoz o’qib, birovga gapirmasdan, hech kimga ozor bermay, shu namoz o’qigan joyida o’tiradigan bo’lsa, farishtalar: «Ey Alloh, bu bandangni mag’firat qil, ey Alloh, unga rahm ayla, ey Alloh, uning tavbasini qabul qil», – deb uning haqqiga duoda bo’ladilar. Maryam -alayhas-salom- yoshligidan …

Rosululloh -sallallohu alayhi vasallam- aytdilar: «Farishtalar nurdan yaratilgan, jinlar tutunsiz olovdan yaratilgan, odam esa sizlarga aytilgan narsadan (balchiq loydan) yaratilgan». (Muslim rivoyati). Alloh taolo Maryam -alayhas-salom-ga Zakariyo alayhis-salom-ni vakil qilib qo’ydi. Har qachon Zakariyo Maryamning oldiga — hujraga kirganida uning huzurida bir rizq-nasiba ko’rardi.   «Ey Maryam, bu narsalar senga qayoqdan …

Alloh taolo ayrim farishtalarga aniq bir ishlarni vazifa qilgan. Ayrim farishtalarni yomg’irga, ayrim farishtalarni tog’larga, ayrim farishtalarni rizqlarga vakil qilgan. Bir kuni bir kishi yo’lda ketayotgan edi. Osmondagi bulutdan “Falonchining bog’ini sug’or”, – degan ovozni eshitdi. Bulut osmonda suzib uzoqlasha boshladi. Boyagi kishi bulutning orqasidan ergashdi. Bulut bir erga borib …

Farishtalarga iymon keltirmoq samaralaridan biri ularni yaxshi ko’rmoqdir. Chunki ular doimo Allohning ibodatida qoim bo’lib, hamisha Allohning buyruqlariga itoat qiladilar. Uhud jangi kuni Jobirning otasi Abdulloh shahid bo’ldi. Musulmonlar uni yuzi yopiq holatda olib keldilar. Chunki Mushriklar uning quloqburunlarini kesib tashlagan edi. Jobir otasining yuzini ochmoqchi bo’ldi. Odamlar qaytardilar. Shunda …