- Tabiiy ovkatlantirishning barcha koidalariga rioya kilish va bu koidalarni xamma medisina xodimlari dikkatiga etkazish.
- Barcha medisina xodimlarini tabiiy ovkatlantirish koidalari bilan tanishtirish va ularni uz faoliyatida kullash uchun amaliy urgatish.
- Barcha xomilador ayollarni kukrakdan bokish afzalliklari bilan tanishtirish.
- Kuzi yorgan barcha onalarga chakalok tugilgandan keyingi yarim soat vakt ichida bolani ona kukragidan bokishga erdamlashish.
- Barcha onalarni kukrakdan tugri bokish texnikasini va laktasiya jarayonini uzok saklab kolish usullarini urgatish, xatto ona va bola aloxida bulgan xollarda xam.
- Yangi tugilgan chakaloklarga ona sutidan bulak xech kanday ovkat yoki suyoklik bulmaslik. Bundan. Tibbiy sabablarga kura kiritiladigan maxsulotlar mustasno.
- Ona va bolani sutka davomida birga bulishini taminlash.
- Ona suti bilan bokilayotgan barcha yangi tugilgan chakaloklarni ona kukragini immitasiya kiluvchi yoxi tinchlantiruvchi suniy maxsulotlarni bermaslik.
- Bolani ona kukragidan, uning talabiga mos bokish, yani kukradan bokilayotganda bokishlar urtasidagi interval, bokish soni va sut mikdorini bolaninig uzi belgilaydi.
- Kukrakdan bokishni targib kiluvchi guruxlarni tashkil kilshini keng yulga kuyish va bu guruxlarga xomilador ayollarni, kukrakdan bokayotgan onalarni yullash.
Shunday kilib yukorida keltirilgai dalillardan kuyidagi xulosalar kelib chikadi:
1: Bola 4 – b oylik bulgunga kadar ona suti uni barcha ozuka maxsulotlariga, energiyaga, vitamin, tuzlarga, suyuklikka bulgan talabni tulik kondira oladi. Shuning uchun xam bolani yukorida keltirilgan yoshgacha, unga korreksiyalovchi maxsulotlarni (sharbatlar, vitaminlar, tuzlar, suyuklik va x.k.o.) berish tavsiya etilmaydi.
- Yangi tugilgan chakalokni erta (dastlabki 0,5 soat) kukrakdan bokish, bolaning kelgusida fakat ona suti bilai bokishga asosiy zamin bula oladi.
- Bolani kukrakdan bokishda xech kanday kun tartibiga rioya kilmasdan, balki yangi tugilgan chakaloklik davridan uni signallariga rioya kilib bokish.
- Xar doim ona va bolani birga bulishini taminlash (tugurukxonadagi davr nazarda tutulyapti).
- Sutkadagi kukrakdan emizishlar soni 8-10 marta, yangi tugilgan chakalok tugilgandagi ogirlikni tiklab olgunga kadar bokishlar urtasidagi interval esa 3-soatdan ortmasligi kerak.
- Xar bir kukrakdan bokish vakti 10 – 20 minutgacha, lekin individual variantlarni albatta nazarda tutish va bunda soatga emas balki emish va yutinish aktivligiga etiborni karatish kerak.
- Bola emayotgan sutning uning talabini kondirayotganligini kuyidagicha baxolash tavsiya etiladi:
Birinchi xaftani oxiriga kelib chakalokning najasini sutkada eng kamida 4- marta bulishi, xamda sutkada bola xul kilayotgan pelyonkalar soni 15-20 taga etishi. Emib bulgaidan keyin bolaning kayfiyatini konikarli bulishi. Bolani ogirligi kuniga 15- grammdan 30- grammgacha ortib borishi va ikkinchi xaftada tugilgandagi massasiga kaytishi (birlamchi fiziologik massani yukotish davridan keyin)
Ona kukragidagi sut xosil bulayotganligi belgilari esa 6u xar bir emizishdan oldin ona kukragini sut bilan tulishini xis kilishi, sutni okishi, emizib bulgandan keini esa sutni kukrak bezlarida kolishi va chakalok ogzida sutni kurinishi kvbilardir.
Yukorida biz bolani kukrakdan bokishining texnikasi va x.k.o. bilan tanishib chikdik. Lekin xurmatli ukuvchimizda bolani usishi, rivojlanishi uchun kerak bulgan sut mikdorini aniklash, xamda bolani ozuka ingrilientlariga bulgan talabi kanday bulishi kiziktirishi mukarrar.
Shuning uchun xam biz emizikli bolalar sutkada olish kerak bulgan sut mikdorini aniklashda xozirgacha keng kullaniladi, uzlni amaliyotda oklagan ayrim
xisoblash usullarinn keltirib utishni lozim deb topdik. Bola emayotgan sutning uning talabini kondirayotganligini obektiv baxolashni ayrim belgilarini yukorida xam kursatib utgan edik. (35- betga karang).
Emizikli bolalarni sutkada olish kerak bulgan sut mikdorini aniklashda yakingacha “xajim” usulidan keng foidalanib kelindi. Bu usul buyicha kerak bulgan sut mikdori bolaning yoshi va massasiga karab aniklanadi yani, agar bolaning yoshi 2- xaftadan 6- xaftagacha bulsa u massasining 1/5 kismiga teng mikdordagi, 6-xaftadan- 4- oygacha massasining 1/6 kismiga, 4- oydan-6- oygacha esa 1/7 kismiga va nixoyat 6- oydan-9- oygacha massasining 1/8 kismiga teng mikdordagi sutni emishi kerak buladi. Masalan:
2 oylik, massasi 4800 bulgai chakalok sutkada massasining 1/6 kismiga teng mikdordagi yani 800 ml sutni emish kerak (4800 : 1/6 = 800 ml).