91 Savol bankirlarga – Testlik!

Test topshiriqlari va masalalar

1. O’zbekiston Respublikasining bank tizimini:

• Prezident devoni boshqaradi;
• Vazirlar Mahkamasi boshqaradi;
• Respublika Markaziy banki boshqaradi;
• noto’gri javob yo’q.

2. Quyida qayd qilingan vazifalarning qaysi biri Markaziy bank vazifalariga taalluqli?

• rasmiy oltin-valyuta zaxiralarini saqlash;
• pul emissiyasini amalga oshirish;
• moliyaviy yordam ko’rsatish, tijorat bilan shugullanish;

g) a + b.

3. Markaziy bank boshqa banklar faoliyatini tartibga solishda quyidagi ko’rsatkichlarning qaysi biridan foydalanadi?

• kapitalning monandlik koeffisientidan;
• likvidlik koeffisientidan;
• qarzlarga doir foizlarni hisoblash vaularni bank daromadlari hisob varagiga kiritishga doir talablardan:

g) noto’gri javob yo’q.

4. Banklar va ularning filiallari ikgisodiy normativlarni belgilovchi banklarga oid qonun xujjatlarini buzgan taqdirda Markaziy bank ustav kapitalining eng kam miqdoridan:

• 0,1 foizgacha jarima undirish huquqiga ega;
• 0,2 foizgacha jarima undirish huquqiga ega;
• 0,3 foizgacha jarima undirish huquqiga ega;
• 0,5 foizgacha jarima undirish huquqiga ega.

5. Banklar va ularning filiallari iqgisodiy normativlarni belgilovchi banklarga oid qonun hujjetlarini buzgan taqsirda Markaziy bank ularga ayrim operaiiyalarni o’tkazishni:

• 1 oygacha bo’lgan muddatga cheklab qo’yish huquqiga ega;
• 3 oygacha bo’lgan muddatga cheklab qo’yish huquqiga ega;
• 6 oygacha bo’lgan muddatga cheklab qo’yish huquqiga ega;
• 9 oygacha bo’lgan muddatga cheklab qo’yish huquqiga ega.

6. Quyida qayd qilingan makroiqtisodiy ko’rsatkichlarning qaysi biri makroiqtisodiyotni tartibga solishning sehrli kvadrati deb yuritiladi?

• narxlarning umumiy darajasi va uning o’sish yoki kamayish suratlari;
• xalq xo’jaligida ishlab chiqarishning o’sish yoki kamayish suratlari;
• mehnatga layoqatli aholining ish bilan to’liq bandlik darajasi;
• noto’gri javob yo’q.

7. Pul-kreditni tartibga solishdan asosiy maqsad:

• narxlar barqarorligini taminlashdan iborat;
• ortiqcha xarajatlarning oldini olishdan iborat;
• nomatlub inflyasiya va deflyasiya jarayonlariga qarshi tadbirlarni ishlab chiqishdan iborat;
• noto’gri javob yo’q.

8. Quyida qayd qilingan usullarning qaysi biri pulkreditni tartibga solish usuli hisoblanadi

• mamuriy-bevosita usul;
• iqtisodiy bilvosita usul;
• a + b ;
• mate.matikusul.

9. Pul-kreditni tartibga solishning mamuriy usuli:

• bozor mexanizmi orqali bilvosita amal qiladi;
• direktiv boshqaruv va meyoriy qoidalar orqali bevosita amal qiladi;
• Markaziy bank balansida o’z aksini bilvosita topadi;
• banklarning kredit imkoniyatlarini kamaytirib yoki ko’paytirib, ularning likvidligiga bilvosita tasir ko’rsatadi.

10. Pul-kreditni tartibga solishning iqtisodiy usuli:

• tijorat banklar balansining o’zgarishlariga bevosita sabab bo’ladi;
• tijorat banklari beradigan kreditlarga to’gridanto’gri tasir ko’rsatadi;
• banklarning kredit imkoniyatlarini kamaytirib yoki ko’paytirib, ularning likvidligiga bilvosita tasir ko’rsatadi;
• direktiv boshqaruv va meyoriy qoidalar orqali bevosita amal qiladi.

11. Quyidagilarning qaysi biri kredit pullari deb yuritiladi:

• veksel;
• banknot;
• chek;
• noto’gri javob yo’q.

12. Metall bilan taminlanmagan emissiya:

• fidusiar emissiya deb ataladi;
• bir yilgacha muddat bilan chiqariladigan qisqa muddatli davlat zayomlari emissiyasi deb ataladi;
• uzoq muddat bilan chiqariladigan davlat zayomlari emissiyasi deb ataladi; .
• noto’gri javob yo’q.

13. Kredit kartochkasi bu:

• hisob-kitoblarni elektron hisoblash mashinalari yordamida bajarish uchun qo’llaniladigan kredit pullarining eng so’nggi turi;
• bank yoki maxsus kredit (savdo) muassasasi tomonidan biror kishi nomiga berilgan pul hujjati;
• bankdagi hisobvaraq egasining chekda ko’rsatilgan summani shu hisobvaraqdan chek ushlovchiga to’lash yoki uni chek ushlovchining hisobvaragiga o’tkazish to’grisidagi yozma topshirigi;
• noto’gri javob yo’q.

14. Tovar oborotiga xizmat qiluvchi pul miqdori (PM)

• tovar massasi bahosiga (B) to’gri proporsional o’zgaradi;
• pul oboroti tezligiga (POT) teskari proporsionalo’zgaradi;
• tovar bahosiga (B) teskari proporsional o’zgaradi;
• a + b

15. Pul massasi tarkibiga:

• faqat nakh) pullar kiradi;
• faqat naqdsiz pullar kiradi;
• naqd va naqdsiz pullar kiradi;
• faqat aktiv pullar kiradi.

16. Aktiv pullarga:

• bevosita xo’jalik faoliyatiga xizmat ko’rsatuvchi pul mablaglari kiradi;
• pul jamgarmalari kiradi;
• hisobvaraqlardagi qoldiqlar kiradi;
• noto’gri javob yo’q.

17. Passiv pullarga:

• hisobvaraqlardagi qoldiqlar, yani potensial hisob-kitob mablaglari kiradi;
• pul jamgarmalari kiradi;
• bevosita xo’jalik faoliyatiga xizmat ko’rsatuvchi pul mablaglari kiradi;
• a + b.

18. Kvazi-pullar bu:

• metall pullar shaklidagi naqd pul mablaglaridir;
• tijorat banklaridagi muddatli va jamgarma omonatlarda turgan naqdsiz shaklidagi pul mablaglaridir;
• nobank sektoridagi naqd pul mablaglaridir;
• a + b.

19. Pul agregati deganda:

• jamgarila borib. xarid qobiliyatini saqyuvchi barcha pul vositalari tushuniladi;
• likvidlik darajasiga qarab pul massasining barcha birlashgan komponentlari tushuniladi;
• a + 6 ;
• naqd pullar yigindisi tushuniladi.

20. Quyida qayd qilingan unsurlarning qaysi birlari pul massasi tarkibiga kiradi?

• M1 = naqd pul + chek omonatlari;
• M2 = M1 + cheksiz jamgarma qisob + mayda miqdordagi muddatli omonatlar;
• MZ = M2 + yirik miqdordagi muddatli omonatlar;
• noto’gri javob yo’q.

21. Pul taklifi bu:

• muomalaga chiqarilgan malum turdagi pul miqdoridir;
• pul muomalasi, yani xo’jalik oboroti uchun kerak bo’lgan pulga ehtiyojdir;
• muomaladagi pul massasidir;
• a + v.

22. Pul multiplikatori bu:

• pul bazasining bir pul birlikka ko’payishi tufayli pul taklif qilishningo’sishini ifodalaydigan koeffisientdir;
• muomalaga chiqarilgan malum turdagi pul miqdorini tavsiflovchi koeffisientdir;
• muomaladagi pul massasini ifodalovchi koeffisientdir:
• b + v.

23. Pulga bo’lgan talabning kamayishi yoki pul massasini chegaralash:

• «qimmat pullar» siyosatini yurgizishga olib keladi;
• restriksion siyosatni yurgizishga olib keladi;
• a + b;
• «arzon pullar» siyosatini yurgizishga olib keladi.

24. Pulga bo’lgan talabning oshishi yoki muomaladagi pul miqdorining o’sishi:

• «qimmat pullar» siyosatini yurgizishga olib keladi;
• «arzon pullar» siyosatini yurgizishga olib keladi;
• restriksion siyosatni yurgizish.ga olib keladi:
• a + v

25. Quyidagi nazorat turlarining qaysi biri banklar faoliyatini nazorat qilish turiga kiradi?

• davlat nazorati;
• idoraviy nazorat;
• mustaqil nazorat;
• noto’gri javob yo’q.

26. Davlat nazorati:

• banklar to’grisidagi qonun hujjatlarining amaldagi tizimiga asoslanib amalga oshiriladigan nazoratdir;
• Markaziy bank tomonidan tijorat banklari faoliyatini nazorat qilishni o’z ichiga oladi;
• idoralardan tashqari mustaqil tashkilotlar, yani auditorlik firmalari tomonidan amalga oshiriladigan nazoratdir;
• noto’gri javob yo’q.

27. Qarzga mablag’ beruvchi tomon:

• debitor deyiladi;
• kreditor deyiladi;
• qarzdor deyiladi;
• a + v.

28. Taminot manbai bo’lmagan kredit:

• istemol krediti deyiladi;
• kafolatli kredit deyiladi;
• blank (rasmiy qogoz) krediti deyiladi;
• noto’gri javob yo’q.

29. Taminotning real qiymati qarz miqdorining 60 foizidan kam bo’lgan kredit:

• taminlangan kredit hisoblanadi;
• etarli darajada taminlanmagan kredit hisoblanadi;
• kafolatli kredit hisoblanadi;
• taminlanmagan kredit hisoblanadi.

30. Real qiymati qarzga teng yoki undan ortiq bo’lgan, likvid garovi tarzidagi taminotga ega yoki bank yoxud xukumatning kafolatiga ega yondashish belgilangan tartibda sug’urtalab qo’yilgan kredit:

• taminlangan kredit hisoblanadi;
• taminlanmagan kredshp hisoblanadi;
• etarli darajada taminlanmagan kredit hisoblanadi;
• noto’gri javob yo’q.

31. Birinchi gurux, tavakkalchiligi jumlasiga:

• «Nostandart kredit» turi kiradi;
• «Andoza (standart) kredit» turi hisoblanadi;
• «Shubhali kredit» turi kiradi;
• «Xavfli kredit» turi kiradi.

32. 60 kundan 180 kungacha muddati o’tkazib yuborilgan taminlanmagan qarzlar va 180 kundan ortiq muddati o’tkazib yuborilgan barcha qarzlar:

• «Shubhali kredit» toifasiga kiradi;
• «Xavfli kredit» toifasiga kiradi;
• « Umidsiz kredit» toifasiga kiradi;
• «Nostandart kredit» toifasiga kiradi.

33. 30 kundan 60 kungacha muddati kechiktirilib yuborilgan taminlanmagan, shuningdek, 60 kundan 180 kungacha muddatn kechiktirilib yuborilgan etarli darajada taminlanmagan qarzlar:

• ikkinchi guruh tavakkalchiligiga kiradi;
• uchinchi guruh tavakkalchiligiga kiradi;
• to’rtinchi guruh tavakkalchiligiga kiradi;
• beshinchi guruh tavakkalchiligiga kiradi.

34. 30 kungacha muddati kechiktirib yuborilgan, etarli darajada taminlanmagan, shuningdek, 30 kundan 60 kungacha kechiktirib yuborilgan qarzlar:

• «Umidsiz kredit» toifasiga kiradi;
• «Andoza (standart) kredit» toifasiga kiradi;
• «Xavfli kredit» toifasiga kiradi;
• «Shubhali kredit» toifasiga kiradi.

35. «Andoza (standart) kredit» sharoitida banklar berilgan qarzlar miqdorining kamida:

• 2 foizi mikrorida zaxira tashkil etishlari shart;
• 10 foizi mihdorida zaxira tashkil etishlari shart;
• 30 foizi mihdorida zaxira tashkil etishlari shart;
• 75 foizi miqdorida zaxira tashkil etilishi shart.

36. «Umidsiz kredit» sharoitida banklar berilgan qarzlar miqdorining kamida:

• 75 foizi miqdorida zaxira tashkil etishlari shart;
• 100 foizi miqdorida zaxira tashkil etishlari shart;
• 60 foizi miqdorida zaxira tashkil etishlari shart;
• 30 foizi miqdorida zaxira tashkil etishlari shart.

37. Markaziy bank va uning muassasalari soliqlar, yig’imlar, bojlar va boshqa to’lovlardan:

• ozod qilinmaydi;
• 50 foizga ozod qilinadi;
• ozod qilinadi;
• 25 foizga ozod qilinadi.

38. Bank aktivnda birinchi «himoya chizig’i»:

• investisiyalanadigan qimmatli qogozlar hisoblanadi;
• kassadagi mablag, boshqa banklarda joylashtirilgan barcha depozitlar, inkassasiya qilinmagan cheklar hisoblanadi;
• moddiy mablaglar qiymati hisoblanadi;
• garovga ko’yilgan qo’zgalmas mulk hisoblanadi.

39. Kreditlar bank aktivining:

• 50 75 foizini tashkil qichadi;
• 8 foizidan kamrogini tashkil qiladi;
• ikkinchi «himoya chizigi» hisoblanadi;
• birinchi «himoya chizigi» hisoblanadi.

Savollar bank haqida 

1. Nima uchun Markaziy bank banklarning banki deb yuritiladi?
2. «Markaziy bank mustaqilligi» deganda nima tushuniladi?
3. Markaziy bankning bosh maqsadi va asosiy vazifalari nimalardan iborat?
4. Nimalar Markaziy bank uchun taqiqlangan faoliyat turlari hisoblanadi?
5. Tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida Markaziy bank nimalarga haqli?
6. Markaziy bank boshqaruvining o’ziga xos xususiyatlari nimada?
7. Bank boshqaruvi qanday vakolatlarga ega?
8. Qaysi hollarda Markaziy bank raisi o’z lavozimidan ozod etiladi?
9. Markaziy bank boshqa banklar faoliyatini kanday iqtisodiy dastaklarga asoslanib tartibga soladi?
10. Markaziy bank banklar faoliyatini nazorat qilishda qanday vakolatlarga ega?
11. Qaysi hollarda Markaziy bank banklarga sanksiya va choralar qo’llashi mumkin?
12. Pul-kredit siyosatini amalga oshirishda Markaziy bank qanday vositalardan foydalanadi?
13. Monetar siyosatni amalga oshirishda Markaziy bank qanday operasiyalarni bajaradi?
14. Pul-kreditni tartibga solishning obekti va maqsadi nima?
15. Pul-kreditni tartibga solishning qanday usullarini bilasiz?
16. Foiz stavkalari ustidan nazorat qaysi shakllarda amalga oshiriladi?
17. Kreditning eng yuqori miqdori chegarasini belgilashning qanday turlarini bilasiz? Ular qaysi hollarda qo’llaniladi?
18. Pul tizimi deganda nimani tushunasiz? U qanday tarkibiy qismlar bilan tavsiflanadi?
19. Tomas Grexemning pul tizimi to’g’risidagi qonunining mohiyati nimada?
20. Metall pullar tizimi to’grisida nimalar deyaolasiz?
21. Kredit va qogoz pullar tizimi deganda nimani tushunasiz? Veksel, banknot va chek nima?
22. Kredit kartochkalari «Elektron pullar»dan nima bilan farq qiladi?
23. Pul muomalasini tashkil etish va uni tartibga solishdan maqsad nima?
24. Uzbekistonda pul muomalasi qanday tarixga ega?
25. Markaziy bank tomonidan pul muomalasi qay tartibda tashkil etiladi?
26. Pul muomalasiga qanday omillar tasir qiladi?
27. Pul massasi nima?
28. Pul massasi qanday tarkibga ega? Kvazi pullar deganda nimani tushunasiz?
29. Pul agregati qanday tarkibiy qismlardan iborat?
30. Pulga bo’lgan talab qanday aniqlanadi?
31. Pul bozorida pulga talab va taklif muvozanatiga qanday erishiladi?
32. Pul multiplikatori kanday annqlanadi? Pul bazasi nima?
33. Arzon va qimmat pullar siyosati yoki pul-kredit siyosatining restriksion va ekspansion usullari deganda nimani tushunasiz?
34. Yalpi va selektiv pul-kredit siyosati nima?
35. Oltin andozasi nima va u sharoitda pul muomalasini tartibga solish qanday amalga oshiriladi?
36. Markaziy bank tomonidan valyutani tartibga solish qanday amalga oshiriladi?
37. Banklar faoliyatini nazorat qilish va tartibga solish bo’yicha Markaziy bank oldida qanday vazifalar turadi?
38. Nazorat vazifalarini bajarishda Markaziy bankka qanday vakolatlar berilgan?
39. Markaziy bank banklar uchun majburiy bo’lgan qanday iqtisodiy normativlarni belgilaydi?
40. Markaziy bank banklarga qanday chora va sanksiyalarni berish huquqiga ega?
41. Banklar faoliyatini nazorat qilishning qanday turlarini bilasiz?
42. Banklarni nazorat qilishda nimalar tekshiriladi?
43. Bankning kredit majmuasi qanday baholanadi va tekshiriladi?
44. Kreditning qanday turlarini bilasiz?
45. Bankda buxgalteriya hisobining holati qanday tekshiriladi?
46. Bank daromadlari va xarajatlarini shakllantirishning to’g’riligi qanday tekshiriladi?
47. Markaziy bankning usgav kanigali to’grisida nimadeya olasiz?
48. Markaziy bank foydasi qanday aniqlanadi va taqsimlanadi?
49. Markaziy bankning moliyaviy axvoli to’g’risida hisobot (balans) qanday ko’rinishga ega?
50. Aktiv qanday tarkibiy qismlarga ega?