29/03/2024
Главная / Маданият / Рамазон 2023 качон келади? Таквим ва жадвал

Рамазон 2023 качон келади? Таквим ва жадвал

Келиб чикиши: Кур’он ва исломдан олдинги давр

Рамазон ойи, олдинги Ражаб ва Шабон ойлари билан биргаликда учта алохида ойни ташкил етади, бу ойларда руза тутиш, Яратганни зикр килиш ва инсонларга яхшилик килиш мухим ахамиятга ега. Ражаб ва Шабон ойлари, айникса, руза ойи, Рамазонга тайёргарлик куриш учун ишлатилади.

Мухаммаднинг ал-Бухорий хакидаги ривоятига кура: “Ражаб – Аллохнинг ойи, Шабон – менинг ойим ва Рамазон – менинг умматимнинг ойи”, Шабон ва бизни Рамазонга йетакла”.

 ramazon-oyi

Имом Абу Бакр ал-Варрок айтадилар: “Ражаб ойида уруг екасиз, Шабонда сугорасиз ва Рамазонда хосил оласиз”.

Купгина ривоятларга кура, Пайгамбаримиз ражаб ойида ва айникса Шабон ойида купрок руза тутганлар, чунки ислом урф-одатларига кура бу ойда руза тутганларнинг амаллари Аллох таолога улугланган. Бирок, Рамазон тулик руза тутган ягона ой булиб, Рамазоннинг фарз рузаси билан Ражаб, Шабон ва бошка ойларнинг нафл рузалари уртасидаги фаркни такидлади.

Рузанинг узи исломдан олдинги даврда Маккаликларга малум булган ва аллакачон амалда булган. Нима учун Рамазон ойи руза ойи сифатида танланган?
Рамазон Кур’он ойи сифатида хам танилган, чунки ислом ананаларига кура, айнан шу ойда Мухаммад Хиро тогидаги горда Жаброил (Жаброил) фариштадан биринчи вахий олган. У йерда Мухаммад бир неча хафта давомида кекса ёшда мунтазам равишда нафакага чиккани айтилади. Негаки, мусулмон урф-одатларига кура, у Кур’онда тилга олинган ягона ой булган Рамазон ойида илк вахийни олган. 2, 185-сура марказий:

(У санокли кунлар) Рамазон ойидирки, бу ойда одамлар учун хидоят булиб ва хидоят ва фуркон (хак билан ботилни ажратгувчи)нинг очик оятлари булиб Кур’он нозил килинган. Бас, сизлардан ким бу ойга хозир булса, руза тутсин. Ва ким хаста ёки мусофир булса, у холда (руза тутолмаган кунларининг) саногини бошка кунларда (тузалгач ёки сафардан кайтгач) тутади. Аллох сизларга йенгилликни истайди, сизларга огир булишини истамайди. Бу санокни тулдиришингиз ва хидоят килгани сабабли Аллохни улуглашингиз учундир. Шояд шукр килсангиз.

Рамазон ойининг диний маноси

Яратганга садокат биринчи уринда турадиган давр. Бир неча соат давомида овкатсиз ва рагбатлантирувчи руза тутиш, кушимча намозлар (тарових намози) ва Кур’он тиловат килиш – бу ойда исломий гояларга кура ешитиладиган ва савобга сазовор булган биродарлар учун килинган дуолар ва хайрли ишларга етибор каратилади. бу ойда куп марта.

Шунинг учун Рамазон рузаси айникса мукаддас ой хисобланади ва кучли такводорлик билан ажралиб туради. Кур’онни жадал урганиш ва намоз вактларига ехтиёткорлик билан риоя килиш билан бир каторда, масалан, ёш мусулмонларни етикодга ургатиш алохида ахамиятга ега. Бу ойда мусулмонлар кундалик хаётда узларини айникса инсонпарвар тутишга, мухтожларни хайр-ехсон ва хайрли ишлар билан куллаб-кувватлашга харакат киладилар.

Улуг хаж (Хаж) каби, Рамазон ойида руза тутиш хам бирдамлик туйгусини келтириб чикаради. Купгина минтакаларда Рамазон вакти хам мавжуд низоларни хал килиш учун имкониятдир.

Тафсирга кура, руза алохида макомга ега: бунга кура мусулмон*а аввало Аллох учун руза тутади. Аммо бу нафакат кун давомида – тонгдан то кечгача овкат ва ичимликлардан воз кечиш. Аксинча, руза танани ва рухни поклашга, жанжал ва ёмон гаплардан узоклашишга, яхшилик килиш ва инсонларга ехсон килишга хизмат килиши керак. Купчиликнинг фикрига кура, агар калб ва тил хам рузадор булса, руза кабул килинади, яни у ичда кандайдир покланиш жараёнини бошлайди.

Яна бир ривоятга кура, инсонга тутган рузаси учун икки марта савоб берилади: бир марта бу дунёда, куёш ботганда ифторлик килишга рухсат берилганда ва яна охиратда Аллох таолодан савоб бериб, гунохлари кечирилганда:

“Инсоннинг хар бир яхшилиги ундан йетти юз баробарга купаяди. Аллох таоло: «Рузадан бошка. Чунки бу менинг манфаатим учун содир булмокда. Мен рузадорни нафс ва ризкдан воз кечгани учун мукофотлайман.” Рузадор икки марта хурсанд булади: биринчидан ифторлик пайтида, иккинчидан, Парвардигори билан учрашганда […]” (Бухорий, Муслим).

Исломда асосий рол уйнайдиган Аллох томонидан кечиримлилик жихати Рамазон ойида янада мухимрок булади: рузани кабул килиб, Аллох одамларнинг гунохларини кечиради. Шу нуктаи назардан, бир канча ривоятларга кура, Рамазон ойининг рузаси уч фазага (хар ун кунлик) булинади: Биринчи боскич рахмат (рахма), иккинчи боскич магфират (магфират) ва учинчи боскич жазодан химоя килишдир. (охирги дунёда олов билан).

Рамазон ойининг охирги ун кунлигида Кадр кечаси (лаилатул-кадр) хам урин олган булиб, унинг маноси Кур’они каримнинг 97 (Кадр) сурасида баён килинган:

Албатта, Биз уни (Кур’онни) Кадр кечасида нозил килдик.
Кадр кечаси нима еканлигини билишни сенга нима ургатади?
Кадр кечаси минг ойдан афзалдир.
Унда фаришталар ва Жаброил алайхиссалом Парвардигорларининг изни билан амр килинган нарсани килиш учун тушадилар.
У тонг отгунча тинч.

Аксарият мусулмон олимлари бу кеча Рамазон ойининг 27-кечасига тугри келади, деб тахмин килишади, лекин бу ойнинг охирги учдан бирида бошка хар кандай ток сонли кеча булиши мумкин.

Пайгамбаримиз Рамазоннинг охирги ун кунини масжидда тулик чекиниш (етикоф) билан утказдилар. Купгина мусулмонлар бу амалиётни суннат деб билишади ва ойнинг охирги учдан бир кисмини масжидда, оилавий ва касбий шароитда утказишади.

Улуг хаж (Хаж) каби, Рамазон ойида руза тутиш хам бирдамлик туйгусини келтириб чикаради. Купгина минтакаларда Рамазон вакти хам мавжуд низоларни хал килиш учун имкониятдир.

Аксарияти мусулмонлар яшайдиган мамлакатларда жамоат хаёти хам Рамазон ойида диний максадлар ва жисмоний стрессга каратилган. Компаниялар, хокимиятлар ва давлат муассасалари очилиш ва иш вактини кискартирдилар. Бази дуконлар кун давомида бутунлай ёпилади. Газеталар, журналлар, радио ва телевидениеда диний мавзудаги дастурлар тобора купайиб бормокда. Куплаб масжидларда Кур’он тиловатлари ва марузалар утказилади. Кун дам олиш ва диний фикр юритиш учун ишлатилса-да, кечалари купинча жуда жонли. Дустлар билан ифтор киласиз, намозга борасиз ва байрам киласиз.

Рамазон ойидаги коидалар ва маросимлар

Куплаб коидалар Рамазон ойида тугри диний руза тутиш ва узини тутиш вактини тартибга солади.

Шундай килиб, Рамазон ойининг боши ва охири хамда тегишли руза кунининг бошланиши ва охирини белгилаш хакида кенг камровли адабиётлар пайдо булди. Ислом пайдо булганидан бери намоз вактлари, ойлар ва байрам кунларининг аник белгиланиши ислом оламида математика, астрономия ва география фанларини айникса юксалтирди.

unnamed

Мусулмонлар хам йиллар давомида алохида ходисани бошдан кечирдилар. Барча мусулмон байрамлари, шу жумладан Рамазон ёки Маккага зиёрат (Хаж), ёзда бир марта, кейин еса кишда яна тушади. Нима учун бу? Куёш таквими тизимлари, масалан, Германияда амал киладиган таквим, куёш окимига мос келади. Ойлар фаслларга караб белгиланади ва куёш йили тахминан 365 кун давом етади. Бирок, ислом таквими камарий булганлиги сабабли, ислом йили атиги 354 кун ва 8 соатни ташкил килади. Ислом йили фасллар узунлигига мослаштирилган куёш йилидан тахминан 10-11 кунга кискарок. Куёш таквимига нисбатан ислом байрамлари ва ойларининг саналари шунинг учун тахминан 10-11 кунга узгаради.

Шунинг учун Рамазон ойи янги ой пайдо булгандан кейин тонгда бошланади. Ислом оламидаги турли диний марказларда олимлар Рамазон ойининг бошланиши ва тугашини хисоблаб чикадилар. Географик жойлашувга караб, Рамазоннинг бошланиши ва охири бироз фарк килиши мумкин.

Рамазон кунларидаги тартиб

Руза тонгда бошланади ва куёш ботиши билан тугайди. Руза тутувчилар тонг отгунча киска овкат ейишади. Пайгамбаримиз бу таомнинг ахамияти ва баракасини тез-тез такидлаганлар. Колаверса, рузадорлар ният билдириш (арабча ния) билан руза тутишларини елон киладилар. Масжидларда ёки Интернетда мусулмонлар учун узига хос таквим мавжуд булиб, унда хар куни руза тутиш ва ифторлик вактлари белгиланади.

Рамазон ойида жамоат жихати хам мухим рол уйнайди. Рузани жамоатда – оила ва дустлар билан уйда ёки масжидда очиш одатий холдир. Пайгамбаримиз суннатларига кура, хурмо ва сув билан руза очилади. Нихоят, шом намозидан кейин бирга овкатланамиз. Хуфтон намозидан (намоз ул-ишо) сунг, тарових намозини уйда ёки масжидда хам укиш мумкин – Рамазон ойида ихтиёрий намоз. Купчилик бу ибодатдан хар куни Кур’оннинг 30 кисмидан бирини укиш учун фойдаланади ва шу тарика Рамазон ойида бутун Кур’он бир марта укилади. Бирок вакт ва жисмоний холатга караб, киска сура хам укилиши мумкин.

Купгина мусулмонлар учун пандемия билан боглик блокировка туфайли руза тутиш кийин булди, чунки купчилик, айникса ёлгиз одамлар учун урганиб колган даражада жамоат жихатидан бахраманд булолмади.

Рамазон ойида ким руза тутади?

Рамазон ойида руза тутиш Рамазон ойининг беш устунининг учинчисидир ва шунинг учун мусулмонлар учун мажбурийдир. Шунга карамай, истиснолар мавжуд. Демак, руза тутиш факат балогат ёшидагина фарз булади. Шунинг учун болалар руза тутишдан озод килинади.

Хомиладор ва емизикли аёллар хам руза тутишдан озод килинган. Аёлларга хайз пайтида руза тутиш такикланади, утказиб юборилган кунлар одатда казо килинади. Жисмоний холати ёки касаллиги туфайли руза тутишдан зарар куриши мумкин булган барча мусулмонлар хам руза тутишга рухсат етилмайди. Утказиб юборилган руза кунлари имкон кадар тезрок ёки сабаблар бартараф етилганда туланиши керак. Кушимча хайриялар хам утказиб юборилган кунларни коплаши мумкин. Истиснолар мусулмон саёхатчиларга ва огир мехнатни бажарадиган касбларга хам тегишли.

Яна маълумот

moloko-1024x768

Янги тугилган чакалокни кукракдан бокиш

Янги тугилган соглом чакалокни кккракдан бокишни у тугулгандан сунг дастлабки 30 минут ичида бошлаган макул. …