Иқтисодиёт

Кредит алоқалари пул егаси билан қарз олувчи ўртасида бевосита ва билвосита бўлиши мумкин. Биринчи ҳолда улар тўғридан-тўғри муомалага киришади. Иккинчи ҳолда улар алоқаси воситачилар орқали юз беради. Кредит муносабатларида иштирок етувчи субектлар, кредит обекти ва мақсадини инобатга олган ҳолда кредитнинг қуйидаги шакллари мавжуд (41-жадвал). 41-жадвал. Кредитнинг асосий шакллари Хс Кредит …

Пул бор жойда қарз олиш ва қарз бериш юзага келади, бу ишни банклар бажаради. Кредит деганда ўз егалари қўлида вақтинча бўш турган пул маблагларини бошқалар томонидан малум муддатга ҳақ тўлаш шарти билан қарзга олиш ва қайтариб бериш юзасидан келиб чиққан муносабатлар тушунилади. Банк ўзгалар пулини жамлаб уни ўз номидан кредитга …

Малумки, кредит деганда вақтинча ўз егалари қўлида бўш турган пул маблағларини бошқалар томонидан малум муддатга ҳақ тўлаш шарти билан қарзга олиш ва қайтариб бериш юзасидан келиб чиққан муносабатлар тушунилади. Бу муносабат икки субект ўртасида юзага келади: бири пул егаси, яни қарз берувчи; иккинчиси пулга муҳтож, яни қарз олувчи. Айни бир …

Мижознинг кредитга лаёқатлилиги деганда қарз олувчининг олган қарзини (асосий қарзи ва унинг фоизини) тўла ва ўз вақтида қайтара олиш қобилиятини тушунамиз. Жаҳон ва мамлакатимиз банк амалиётида мижознинг кредитга лаёқатлилигини белгиловчи қуйидаги мезонлар ўрнатилган: мижоз характери (фел-атвори); маблагни қарз олиш қобилияти; жорий фаолият давомида қарзни узиш учун маблағ ишлаб топиш қобилияти; …

2. Банк ресурсларини шакллантириш билан боғлиқ бўлган операсиялар банкларнинг: актив операсиялари дейилади; воситачилик операсиялари дейилади; лизинг операсиялари дейилади: пассив операсиялари дейилади. 2. Қуйидаги маблағларнинг қайси бири пассив операсиялар таркибига киради: банкнинг ўз маблаглари; жалб қилинган маблаглар; корреспондент счётлардаги маблаглар; нотўгри жавоб йўқ. 3. Қуйидаги операсияларнинг қайси бир тури ёрдамида банкнинг …

Банклар қимматли қогозлар бозоридаги фаолиятини Ўзбекистон Республикасининг «Банклар ва банк фаолияти тўгрисида», «Қимматли қоғозлар ва фонд биржаси тўғрисида», «Акциядорлик жамиятлари ва акциядорларни хуқуқларини ҳимоя қилиш тўгрисида»ги қонунлари, Марказий банкнинг меъёрий ҳужжатларига мувофиқ, шунингдек, «Тижорат банкларига қимматли қоғозлар бозорида операциялар бажаришга доир тавсиялар» (1996 йил 26 апрелдаги 211-сонли йўриқнома) асосида амалга …

Сўнгги йилларда тижорат банклари фаолиятида ижара ёки лизинг (Леасинг инг. «ижара») операсияларини молиялаштириш билан боғлиқ фаолият турлари кенг ривож топмокда. Ўзбекистон Республикасининг «Лизинг тўғрисида»ги конунининг 2-моддасида (14.04.1999) лизингга қуйидагича тариф берилган: Лизинг ижара муносабатларининг алохида тури бўлнб, унда бир тараф (лизинг берувчи) иккинчи тарафнинг (лизинг олувчининг) топшириғига биноан учинчи тарафдан …

Банклар қимматли қогозлар бозоридаги фаолиятини Ўзбекистон Республикасининг «Банклар ва банк фаолияти тўгрисида», «Қимматли қоғозлар ва фонд биржаси тўғрисида», «Аксиядорлик жамиятлари ва аксиядорларни хуқуқларини ҳимоя қилиш тўгрисида»ги қонунлари, Марказий банкнинг меёрий ҳужжатларига мувофиқ, шунингдек, «Тижорат банкларига қимматли қоғозлар бозорида операсиялар бажаришга доир тавсиялар» (1996 йил 26 апрелдаги 211-сонли йўриқнома) асосида амалга …

Банклар комиссион операцияларни ҳам олиб борадилар, яъни бунда банклар мижозларнинг ҳисобидан уларнинг турли топшириқларини бажарадилар. Бундай топшириқлар мамлакат ичида ёки бир мамлакатдан бошқа мамлакатга пул ўтказиш билан боғлиқ. Бунда мижоз ўз банкига унинг ҳисобидаги маълум бир суммани кўрсатилган манзил бўйича ўтказишни юклатади. Операция ниҳоясига етганидан сўнг банк мижозига пул ўтказилганлиги …

 Тижорат банклари томонидан инвестисион фаолиятни олиб боришдан асосий мақсад банк даромадлилиги ва ликвидлигини таминлашдан иборат. Ривожланган мамлакатлар иқтисодиётида тижорат банкларининг инвестисия сиёсати банк фаолиятининг асосий йўналишларидан бири қисобланади ва банкларнинг ликвидлигини таминлаш учун қаратилган. Банкларнинг инвестисион фаолиятч турли хил қимматли қоғозларга, яни: оддий ва имтиёзли аксияларга; облигасияларга; давлат қарздорлик мажбуриятларига; …